Accountant worden op latere leeftijd: de essentiële gids

Carrièrepaden kunnen verschillende vormen aannemen. Misschien bewandel je het liefst een rechtlijnig traject, dat binnen de vertrouwde grenzen van je sector loopt. Of misschien vertelt je instinct na enkele jaren of decennia dat het tijd is om onbekende wegen in een nieuw beroepsveld te gaan verkennen.

De keuze voor een tweede loopbaan vergt moed en doorzettingsvermogen - ook in de accountancysector. Het is zeker geen onmogelijk parcours, maar zorg ervoor dat jouw beslissing stoelt op motivatie en oprechte interesse. Wie de sprong alleen maar waagt vanwege het aantrekkelijke salaris (zie onder), valt uiteindelijk door de mand.

Wil je graag de accountantstitel behalen om zo een nieuwe carrière te starten op latere leeftijd? In dit dossier vind je alle belangrijke informatie terug i.v.m. de benodigde vaardigheden, het opleidingstraject, studiefinanciering en de mogelijkheden na afstuderen. Ook hebben we een handige gids samengesteld met (studie)tips voor je terugkeer naar de schoolbanken.

We wensen je alvast veel succes toe!

Kom in contact met potentiële klanten

Accountant in wording: dit moet je kunnen

Accountants voelen zich per definitie thuis in een wereld vol cijfers en getallen, maar dit betekent niet dat het beroepsveld alleen wiskundige genieën herbergt. Vind je het aangenaam om cijferreeksen te lezen en te doorgronden? Spreekt het je wel aan om balance sheets en facturen te verwerken en te interpreteren? Zolang analytisch cijferwerk een bijzondere plek inneemt in je hart, is er in deze sector een zitje voor je vrij.

Daarnaast moeten accountants ook uitmuntende sociale vaardigheden bezitten, zowel mondeling als schriftelijk. Een duidelijke communicatie tussen accountant en klant is namelijk essentieel: je cliënten moeten kunnen vertrouwen op zowel behulpzame adviesgesprekken als ondubbelzinnige facturen.

Ook een zekere affiniteit met moderne technologie komt zeker van pas. Net als vele andere domeinen ontsnapt ook accountancy niet aan de digitalisering: talloze gloednieuwe apps en technologische snufjes overspoelen de markt iedere dag, zodat enkele muisklikken voldoende zijn om een lading facturen en bonnetjes online te verwerken. Je hoeft niet per se op de hoogte te zijn van alle toepassingen die men vorige week lanceerde, maar het is zeker een voordeel als je de weg kunt vinden in één of meerdere boekhoudprogramma’s.

Verscheidene bedrijven dragen zowel social skills als een gezonde portie technologische kunde hoog in het vaandel, dus die kun je wellicht meenemen uit je vorige job(s) en benutten in je carrière als accountant. Dit geldt ook voor andere eigenschappen zoals flexibiliteit, leiderschap en probleemoplossend denken.

Opleidingstraject

Als je graag accountant wilt worden, dan kun je kiezen tussen het carrièrepad van de Accountant-Administratieconsulent (AA) en een loopbaan als Registeraccountant (RA).

Het belangrijkste verschil schuilt in de opleiding. Een AA volgt een hbo-studie, terwijl een RA aan de universiteit studeert. Het is echter ook mogelijk om via het hbo, een (post)master en een praktijkstage de RA-titel te behalen (zie onder). Ook moet een AA een speciale controlevergunning bezitten om wettelijke controles te mogen uitvoeren. Met die vergunning kan een AA hetzelfde werk verrichten als een RA.

Beide titels zijn beschermd, en je mag ze alleen dragen als je ingeschreven bent in het register van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). Ook moet je daarbij de Verordening gedrags- en beroepsregels volgen. Deze richtlijnen zijn gebaseerd op vijf fundamentele beginselen: professionaliteit, integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid, en vertrouwelijkheid. Je kunt die beroepscode hier terugvinden.

In de onderstaande grafiek vindt je de mogelijke opleidingstrajecten terug die leiden naar een AA- of RA-titel.

Bron: Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants

Terug naar school: enkele handige (studie)tips

Wanneer je op latere leeftijd terugkeert naar leslokalen en examens, staat je een flinke dosis nieuwe uitdagingen te wachten. De meeste medestudenten zijn wellicht jonger en bevinden zich in een leefwereld die misschien (scherp) contrasteert met die van jou. Misschien krijg je ook wel les van professoren die 15 à 20 jaar minder levenservaring hebben vergaard. Daarnaast zul je bij het studeren merken dat de verwerking en opslag van informatie beduidend trager en moeilijker verloopt dan vroeger...

Dat alles is echter geen reden tot paniek: je bent niet de eerste “oudere” student, en zult zeker niet de laatste zijn. Hieronder vind je enkele tips, waarmee je door die woeste wateren kunt zeilen zonder verdrinkingsgevaar.

Tip #1: Beschouw je leeftijd als een voordeel

Probeer het leeftijdsverschil als een verrijking te zien. Je levenservaring kan helpen om diepgang te vinden en verbanden te leggen tussen de verschillende onderdelen van het studiemateriaal. Bovendien heb je dankzij de jarenlange werkervaring ongetwijfeld vaardigheden verworven die men niet in een klaslokaal kan aanleren.

Tip #2: Eet gezond

Je brein is een waardevolle machine, en gezonde voeding op het menu helpt om al die tandwieltjes en radertjes optimaal te smeren voor efficiënt studeerwerk. Bepaalde voedingsmiddelen bieden een uitstekende brandstof voor de mentale motor en verhogen de alertheid, zodat je geheugen al die kersverse kennis beter opneemt én onthoudt.

Zo maken de vele gezonde omega-3-vetzuren in vis je beter bestand tegen stress. Ook groene groenten als broccoli, spinazie, boerenkool en spruitjes zijn een zegen voor de grijze cellen: je concentratievermogen zal je danken voor die vitamine-injectie boordevol ijzer en mineralen.

Cacao bevordert dan weer de bloedtoevoer naar de hersenen, waardoor je op een grotere aandachtsspanne kunt rekenen. Jammer genoeg vind je die heilzame effecten alleen maar terug in cacaopoeder, en niet in die overheerlijke (maar suikerrijke) chocoladerepen die je zo graag eet.

Voeg ook gerust wat meer noten en zaden toe aan het voedingspatroon, want zij zijn goede bronnen van eiwitten, vezels, onverzadigde vetten, vitamines en antioxidanten.

Tip #3: Zoek en vind de studiemethode die bij je past

Jong of oud, iedereen baat bij een studiemethode op maat. Misschien werk je nog altijd het liefst volgens de aanpak die je hanteerde tijdens je eerste studie? Of misschien ontdekt je wel dat je deze keer een andere techniek nodig hebt? Ga in ieder geval op zoek naar een werkwijze die past in jouw agenda zonder dat je privéleven en/of je gezin eronder gaan lijden.

Probeer zo bewust mogelijk met de beschikbare tijd om te gaan en maak voldoende ruimte voor rustmomenten. Vertrouw hierbij op je gevoel en instinct: Last van concentratieproblemen door hardnekkige stressbuien? Dan is het beter om even een pauze in te lassen; nadien zal het studeren gegarandeerd beter lukken.

Zodra de hersenen voor het eerst sinds lang opnieuw bestookt met leerstof, notities en studieboeken, gun je brein dan de tijd om te wennen aan deze nieuwe activiteiten. Aanvaard dat je niet naadloos van de ene dag op de andere in dat ritme komt.

Onthoud ook dat een studie starten en volhouden altijd motivatie, discipline en inspanning kost - dat geldt ook voor je ongere klasgenoten. 

Tip #4: Netwerk, netwerk, netwerk

De schoolbanken verschaffen de ideale omgeving om je netwerk uit te breiden. Maak van de gelegenheid gebruik om banden te smeden met professoren en medestudenten. Bezoek ook allerhande jobbeurzen en praat daar uitvoerig met potentiële werkgevers. Met deze gesprekken en de daaruit vloeiende vriendschappen of zakelijke relaties leer je meer mensen kennen in de sector en kun je meer zelfvertrouwen opbouwen.

Meer netwerktips nodig? In onze tweedelige netwerkgids voor accountants geven we graag meer advies over netwerken voor beginners en over hoe je het best netwerkevenementen navigeert. Veel succes!

Tip #5: Geef niet op!

Geen enkele studieloopbaan verloopt zonder obstakels. Vroeg of laat botst elke student op een professor die ze niet zo sympathiek vinden, of op een vak dat ze net iets minder inspirerend vinden dan de rest van hun lessenpakket.

Dat is allemaal perfect normaal, dus laat deze hindernissen je niet ontmoedigen. Ook negatieve gedachten als “Ik kan dit niet, ik ben hier te oud voor” mag je geen toegangsticket verlenen tot je brein.

Focus steeds op je persoonlijke doelen wanneer het even wat minder gaat. Als je in jezelf gelooft en positief blijft denken, dan lukt het wel!

Vind de klanten die bij je passen

Levenlanglerenkrediet

De route richting je tweede carrière brengt uiteraard een kostenplaatje met zich mee. Dankzij het levenlanglerenkrediet kun je geld lenen om zo collegegeld of lesgeld te betalen. Dit moet je aanvragen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Daarbij moet je voldoen aan enkele voorwaarden:

- Je volgt een voltijdse, deeltijdse of duale opleiding op hbo-niveau of aan de universiteit OF je volgt een voltijdse bol-opleiding (Beroeps Opleidende Leerweg) aan het mbo. Je moet deze studie doorlopen in Nederland (niet in Caribisch Nederland). De opleiding moet erkend zijn door de Nederlandse overheid.

- Je bezit de Nederlandse nationaliteit, of je bent afkomstig uit een EU-land, Zwitserland of een land binnen de EER (de Europese Unie plus Liechtenstein, Noorwegen en Ijsland). Heb je een andere nationaliteit en ben je in het bezit van een verblijfsvergunning type II (onbepaalde tijd regulier), III (bepaalde tijd asiel), IV (onbepaalde tijd asiel) of V (langdurig ingezetene)? Dan komt je ook in aanmerking. Een andere verblijfsvergunning? Dan moet je op de website van DUO het nationaliteitenschema invullen om uit te maken of je recht hebt op het levenlanglerenkrediet.

- Je komt niet (meer) in aanmerking voor reguliere studiefinanciering.

- Je bent tussen 30 jaar en 55 jaar. Jonger dan 30? Dan kun je alleen krediet krijgen als je reeds een hbo-bachelor of universitaire master heeft behaald, en nu een tweede (voltijdse of deeltijdse) hbo-studie of universitaire opleiding gaat volgen.

- Je collegegeld of lesgeld mag niet volledig betaald worden door iemand anders, zoals je ouders, andere familieleden of vrienden, je werkgever, etc. Vergoedt iemand gedeeltelijk je collegegeld of lesgeld? Dan mag je krediet aanvragen voor het deel dat overblijft.

Toekomst

Na afstuderen wacht er een waaier aan beroepsmogelijkheden. Je kunt aan de slag als openbaar accountant, intern accountant, overheidsaccountant of accountant in business. Zowel grote als kleine bedrijven zoeken gemotiveerde en gekwalificeerde accountants. Daarnaast kun je er ook voor kiezen om zelf een eigen kantoor op te richten; dankzij je nieuwe kennis en je vroegere ervaring heb je namelijk de perfecte bagage op zak.

De keuze voor accountancy biedt een stabiele carrière en voldoende jobs - ieder bedrijf heeft namelijk een accountant nodig. Dankzij je vorige werkervaring kun je bovendien tijdens sollicitatiegesprekken een rijkdom aan concrete voorbeelden aanwenden om te illustreren hoe je bepaalde problemen op de werkvloer hebt opgelost.

Vergeet echter niet dat accountants veel overuren verzamelen, en dat de beroepskeuze garant staat voor drukte, strikte deadlines en hard werken. Het is essentieel om je stress onder controle te houden, zodat je jezelf niet voorbij holt en plezier blijft vinden in uw baan.

Volgens het Accountancy Beloningsonderzoek (2018) van Accountant en Alterim (in samenwerking met de NBA) resulteren die vele werkuren en goedgevulde dagen in de volgende verloningen:

To be or not to be… an accountant?

De keuze voor een tweede loopbaan gaat steeds gepaard met twijfels, hoe gemotiveerd je ook bent. Ontelbare vragen kolken wellicht door je hoofd: “Ben ik hier niet te oud voor?” “Wie gaat mij nog aannemen op mijn leeftijd?”

Bedenk dat je vurige motivatie voor sommige bedrijven net de doorslaggevende factor kan zijn om je wél aan te nemen. Daarnaast kan er later misschien een andere knagende vraag de kop opsteken: “Wat als ik het wél gedaan had?”

Je kunt altijd de gulden middenweg volgen en kiezen voor deeltijds onderwijs. Op die manier hoef je niet je huidige job op te geven en kun je er toch achter komen of het gras groener is in de accountancywereld. Ook kom je in het deeltijds onderwijs wel vaker oudere studenten tegen, die zich in dezelfde situatie bevinden en met wie je twijfels en beweegredenen kunt delen - en met wie je misschien wel samen die droom kunt waarmaken?

Veel succes!

Word partner