| Navigatie Overzicht tarieven erfbelasting Waarde van de erfenis - Eigen woning of garage - Effecten - Onderneming - Verhuurde of verpachte woning - Bloot eigendom, vruchtgebruik en periodieke uitkering - Vorderingen en schuld bij een wettelijke verdeling Overige factoren bij waardebepaling - Fictieve verkrijging - Schenkingen - Ontervingen - Schulden - Begrafenis- of crematiekosten - Legaten - Verplichtingen |
Zodra je geld of goederen erft van een overleden persoon, krijg je te maken met de erfbelasting. Binnen 8 maanden na het overlijden moet de aangifte erfbelasting zijn ingediend - de Belastingdienst zal jou een brief sturen met alle nodige informatie en de inleverdatum.
Als er een executeur is aangewezen in het testament, dan moet hij of zij aangifte doen voor alle erfgenamen. Indien deze er niet is, dan moeten alle erfgenamen afzonderlijk hun aangifte verzorgen.
De hoeveelheid erfbelasting die je moet betalen is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de waarde van de erfenis en jouw relatie tot de overleden persoon (zie onder).
Overzicht tarieven erfbelasting
De hoeveelheid erfbelasting die je betaalt is afhankelijk van zowel jouw relatie met de overledene als de waarde van de erfenis:
| Waarde erfenis 2022 | Partner, kind, pleegkind, stiefkind, kind met een beperking | Kleinkinderen en verdere afstammelingen | Overige erfgenamen (bijv. broer, zus, ouders) |
€0 - €124.727 (€0 – €123.248) |
10% |
18% |
30% |
€124.727 en meer (€123.248 en meer) |
20% |
36% |
40% |
Een deel van jouw erfenis is vrijgesteld; hierover moet je geen belasting betalen. Dit vrijgestelde bedrag is weer afhankelijk van jouw relatie met de overledene:
| Relatie met overledene – u bent: | Bedrag vrijstelling 2022 |
| Echtgenoot of (geregistreerd/samenwonend) partner | € 680.645 |
| Kind met een beperking | €64.666 |
| Ouder | €51.053 |
| Kind, kleinkind, pleeg- of stiefkind | €21.559 |
| Achterkleinkind of andere erfgenaam (bijv. broer, zus) | €2.274 |
Als de waarde van jouw erfenis lager ligt of gelijk is aan jouw vrijstelling, dan betaal je geen erfbelasting. Indien de waarde van de erfenis hoger ligt dan jouw vrijstelling, dan betaal je erfbelasting over het bedrag boven jouw vrijstelling.
Je kan ook gebruikmaken van de handige rekenhulp van de Belastingdienst. Hiervoor moet je wel eerst de waarde van jouw erfenis berekenen. Hieronder lees je hoe je dat best aanpakt.
Waarde van de erfenis
In principe bestaat de waarde van de erfenis uit alle bezittingen en schulden die de overledene achterlaat, ofwel de waarde van de bezittingen minus de waarde van de schulden. Vaak bestaat een erfenis echter niet alleen uit geld, waardoor het soms lastig is om de precieze waarde vast te stellen.
| Methoden voor waardebepaling: voorbeelden 1. Marktwaarde Als je bij de waardebepaling uitgaat van de marktwaarde, dan bepaal je de hoogste prijs die je op het moment van overlijden zou kunnen krijgen op de vrije markt. Het kan moeilijk zijn om deze waarde te bepalen, maar je kan kijken naar bijv. catalogussen van veilinghuizen en verkoopsites als Marktplaats of eBay. 2. Verzekeringen Het is mogelijk dat de overledene voor bepaalde waardevolle bezittingen een verzekering had afgesloten. In dat geval kan je de waarde bepalen a.d.h.v. het bedrag waarvoor de betreffende objecten waren verzekerd. 3. Taxatie Hierbij schat een taxateur de waarde van een voorwerp in. In sommige gevallen is dit zelfs verplicht: - Een erfgenaam is minderjarig - Een erfgenaam is onder curatele gesteld - Een erfgenaam heeft niet het vrije beheer over zijn of haar bezittingen je mag de taxatiekosten niet dekken met de erfenis. 4. Afspraken met de Belastingdienst Met de Belastingdienst kan je ook een bindende afspraak maken over de waarde van bepaalde zaken: - Onroerende zaken die je niet gebruikt als woning - Schepen - Incourante effecten - Roerende zaken waarvan de waardebepaling lastig kan zijn (bijv. kunstvoorwerpen, machines en verzamelingen) |
Daarnaast heeft de Belastingdienst in bepaalde gevallen andere regels voor de waardebepaling. Deze kan je hieronder terugvinden.
Eigen woning of garage
Hierbij gaat men uit van de WOZ-waarde (Waardering Onroerende Zaken). Voor de aangifte erfbelasting in 2019 kan je kiezen tussen de WOZ-waarde van 2022 of de WOZ-waarde van 2021, waarvan de peildatums respectievelijk 1 januari 2021 en 1 januari 2022 zijn. Met een lagere WOZ-waarde betaal je minder erfbelasting.
Is de woning recent ingrijpend veranderd door bijv. een verbouwing? Dan mag je uitgaan van de marktwaarde. Je mag ook de marktwaarde gebruiken als de eigen woning een service flat is, maar alleen als de marktwaarde minstens 30% lager is dan de WOZ-waarde.
| Erfpacht Als u jaarlijks een bedrag betaalt voor erfpacht, dan kan je de WOZ-waarde verminderen met 17 x het bedrag dat je betaalt per jaar (erfpachtcanon). |
Als er bij de eigen woning een garage hoort en je daarvoor een aparte WOZ-beschikking krijgt van de gemeente, dan geldt voor de garage de WOZ-waarde in het jaar van overlijden.
Effecten
Deze koepelterm duidt onder meer aandelen, obligaties, winstbewijzen en opties aan. Als de effecten genoteerd zijn op de beurs, dan bepaal je de waarde aan de hand van de Officiële Prijscourant (OPC) van de werkdag vóór de datum van overlijden. Kan je de effecten niet terugvinden in de OPC? Dan ga je weer uit van de marktwaarde.
Onderneming
Misschien erf je wel een bedrijf? In dat geval berekent men de erfbelasting met behulp van de waarde van de onderneming. Als je de onderneming voortzet, kan je gebruikmaken van een speciale regeling: de bedrijfsopvolgingsregeling. Door het bedrijf voort te zetten zorg je ervoor dat je minder of geen belasting betaalt.
Verhuurde of verpachte woning
Om de waarde van een verhuurde of verpachte woning te berekenen moet u de leegwaarderatio vaststellen. Dat is een percentage van de WOZ-waarde van de betrokken woning ten opzichte van de jaarlijkse huurprijs.
Men gebruikt de leegwaarderatio niet bij woningen die slechts tijdelijk verhuurd worden, zoals vakantiewoningen.
Bloot eigendom, vruchtgebruik en periodieke uitkering
Als je de waarde wilt berekenen van bloot eigendom, vruchtgebruik en periodieke uitkeringen, is het van belang of de looptijd afhangt van het leven van 1 of meer personen of dat de looptijd al bekend is.
Vorderingen en schuld bij een wettelijke verdeling
Bij de verdeling van de erfenis krijgen alle erfgenamen hun erfdeel. Kinderen ontvangen een vordering waarvan de waarde gelijk is aan die van hun erfdeel; ze kunnen die vordering later opeisen, afhankelijk van de aan- of afwezigheid van een testament. Er zijn verschillende situaties mogelijk, die allemaal een invloed uitoefenen op de berekening van de erfbelasting.
Ontvang hulp bij de erfbelasting
Overige factoren bij waardebepaling
Soms moet je - afhankelijk van de precieze omstandigheden - bepaalde bedragen optellen bij of aftrekken van de waarde van de erfenis.
Fictieve verkrijging
Er is sprake van een fictieve verkrijging als je niets erft, maar toch iets krijgt bij het overlijden van een persoon. In dat geval moet je mogelijk toch erfbelasting betalen. Dit zijn de meest voorkomende situaties:
| - Door het overlijden ontvang je een uitkering van een levensverzekering. - De overledene heeft binnen 180 dagen voor zijn overlijden iets aan jou geschonken. - De overledene heeft tijdens zijn leven zijn woning verkocht of geschonken en mocht zelf in deze woning blijven wonen (“een woning op naam van de kinderen zetten”). - De overledene heeft vermogen verkocht of geschonken en heeft de opbrengsten van het vermogen nog ontvangen. - De overledene heeft afgesproken dat na zijn overlijden iemand bepaalde zaken kan kopen voor een prijs die lager is dan de waarde op de dag van het overlijden. Het verschil tussen deze waardes is een fictieve erfenis. |
Het is belangrijk om te vermelden dat de laatste drie situaties alleen gelden voor de echtgenoot, geregistreerd partner of samenwonende partner van de overledenen, en voor bloedverwanten tot en met de 4e graad (neven en nichten) en hun echtgenoten.
Schenkingen
Als de overledene binnen 180 dagen voor zijn overlijden iets aan jou heeft geschonken, dan moet je deze optellen bij de erfenis. Hierdoor betaal je mogelijk zowel schenkbelasting als erfbelasting. In dat geval verrekent de Belastingdienst een evenredig deel van de betaalde schenkbelasting met de te betalen erfbelasting. Zo hoef je geen dubbele belasting te betalen.
Ontervingen
Het is mogelijk dat er bij het opstellen van het testament kinderen zijn onterfd. Volgens de Nederlandse wet kunnen kinderen echter altijd hun legitieme portie opeisen. Als de wettelijke verdeling van kracht is, dan kunnen kinderen hun erfdeel opeisen binnen 5 jaar na het overlijden van de langstlevende echtgenoot. De legitieme portie kan alleen uit geld bestaan.
Schulden
Overledenen kunnen ook schulden nalaten, zoals bijv. een lening, hypotheek of onbetaalde belastingen. Men kan deze verrekenen met de waarde van de erfenis. Als er hoge schulden zijn, dan kan een erfenis financieel nadelig uitpakken voor de erfgenamen.
Samen met de andere erfgenamen kunt u ervoor kiezen om de erfenis te verwerpen of - bij onzekerheid - onder voorbehoud te accepteren (“beneficiair aanvaarden”). In dit geval blijf je wel erfgenaam, maar kan je niet aansprakelijk worden gesteld als de erfenis meer schulden dan opbrengsten oplevert.
Begrafenis- of crematiekosten
Begrafenis- of crematiekosten kan je aftrekken van de erfenis. je kan deze kosten mogelijk verminderen met eventueel ontvangen uitkeringen van de uitvaartverzekeringen.
Legaten
Als een testament een legaat bevat, dan wil dat zeggen dat iemand een bepaald geldbedrag of bepaalde zaken erft, en dat de erfgenamen verplicht zijn om dat aan hem of haar over te dragen. Men moet dan de waarde van de legaten aftrekken van de erfenis voordat ze die over de erfgenamen verdelen. Als de waarde van de legaten hoger is dan de vrijstelling (zie boven), dan moet men over die legaten erfbelasting betalen.
Verplichtingen
Soms bevat het testament lasten of verplichtingen:
| - De overledene verplicht je om iets te doen; - De overledene verplicht je om iets niet te doen; - De overledene verplicht je iets te geven; - De overledene verplicht je een deel van de erfenis op een bepaalde manier te besteden. |
Mogelijk kom je daarbij een verplichting na in het voordeel van iemand anders. In dat geval mag je dat bedrag aftrekken van de erfenis, en betaalt de bevoordeelde erfbelasting over dat bedrag. Je kan het bedrag niet aftrekken als de ander bij de verplichting geen voordeel ondervindt.
Verwante termen
De auteurs van Ageras geven geen persoonlijk advies met betrekking tot financiële of juridische aangelegenheden - daarvoor kan je beter een boekhouder inschakelen. Laat ons weten wat je precies zoekt, en wij sturen jou zo snel mogelijk - en helemaal gratis - 3 vrijblijvende offertes van boekhouders in jouw buurt.